مستی رندانه

ﻗﺼﻴﺪﻩ ﻭﻃﻦاﺩﻳﺐ اﻟﻤﻤﺎﻟﻚ ﻓﺮاﻫﺎﻧﻲ

این قصیده در 36 بیت به وسیله ی ادیب الممالک سروده شده است که در کتاب فارسی قطعه ای از آن آمده است.و اینک تمام ابیات از دیوان وی.(روحش شاد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ای خزیده در این سرای کهن

 

وی دمیده چو گل درون چمن

 

نکته ای گویمــت که گر شنوی

 

شاد مانی به جان و زنده به تن

 

آدمی را چو هفـــت مهــــر به دل

 

نبــــــود کم شمار از اهریمن

 

مــهر ناموس و زندگـــانی و دین

 

عزت و خاندان و مال و وطن

 

وان که بیهـــوده بگــــذراند عـمر

 

هست نــــادان و ابله و کودن

 

وان که ایمان به دین خویش نداشت

 

از بدیــــهای او مـــباش ایمن

 

وان کــــه قــــدر شــرف نداند باد

 

ذل و فقــــــــرش قبا و پیراهن

 

وان که اسراف پیشه کرد به مــــال

 

نشــــــود شمع خانه اش روشن

 

وان که حب وطن نداشــــت به دل

 

مرده زان خوبـــتر به مذهب من

 

ای وطــــن ای دلِ مــــــــــرا مأوا

 

ای وطـــــــن ای تنِ مرا مسکن

 

ای وطن ای تو نور و ما همه چشــم

 

ای وطن ای تو جان و ما همه تن

 

ای مرا فــکرت تــــــــو در خـــاطر

 

وی مرا منّـــــــــت تو بر گردن

 

ای تراب تــــــــو بهتر از کـــــــافور

 

ای نسیم تو خـــــــوشتر از لادن

 

ای فضـــــــای تـــــــــو به ز باد بهار

 

ای هــــوای تو به ز مشک ختن

 

ای تــف غیـــــــرت تــو خاره گداز

 

ای مــــــی همت تو مرد افکن

 

پشه با یاری تو پیـــــــــــل شـــــکار

 

روبه از نیــــــروی تو شیر اوژن

 

ای عیون کریمـــــه را منــــــــــــظر

 

ای عظام رمـــــــــــیمه را مدفن

 

ای غــزالان شوخ را گلــــــــگشت

 

ای درختـــــان سبز را گلــــشن

 

نار تـــــــــو خوبتر ز بــــرد و سلام

 

خار تو تـــــازه تر ز ورد و سمن

 

با تـــــــــو بر زهر جــــان ما مشتاق

 

بی تو با نور چـــــــشم ما دشمن

 

از تو گر رو کنم به دار ســــــــــرور

 

هست در دیده ام چــو نور حزن

 

از هوای تو مغزم آن شــــــــــــــنود

 

که رسول خدا ز بــــــــــاد یمن

 

ای به یاد تو در سرای سپنــــــــــــج

 

ای به نام تـــــــو در جهان کهن

 

تخت جمشــــــــــــــید و افسر دارا

 

تیغ شــــــــــاپور و رایت بهمن

 

ای به مهر تو با هــــــــــــــزار اسف

 

ای به راه تـــــــــو با هزار شجن

 

خسته در هر رهی دو صد بهــــــــرام

 

بسته در هر چهـــی دو صد بیژن

 

ای ز شاپور و اردشیـــــــــــر به پای

 

مانده آباد دشــت و باغ و چمن

 

ای زبهرام و یزد گرد به جـــــــــــای

 

مانده ویـــران دیار و ربع و دمن

 

ای پی نرگس تو غرقه به خـــــــــون

 

چشم اســـــــــفندیار رویین تن

 

ای سپرده هـــــــــــزار دستـــــــانت

 

خانه و آشیــــــان به زاغ و زغن

 

ای پس از صد هزار رود و ســــــرود

 

خـــواسته از سرای تو شـــــیون

 

از هــــــــــــــوای تو هر که برگردد

 

متوسل بود به جبت و وثــــــــن

 

وثنی بهترســــــت از آن که به صدق

 

نپرستــــــــــد تو را بسان شمن

 

ای برادر بتـــــــــــــــاب از آتش ما

 

آن دلی را کــه سخت تر ز آهن

 

گریه کن بر وطن کــــــه گریه ی تو

 

چشم دل را همــــی کند روشن

اصل سی و شش بیت قصیده

ﻗﺼﻴﺪﻩ ﻭﻃﻦاﺩﻳﺐ اﻟﻤﻤﺎﻟﻚ ﻓﺮاﻫﺎﻧﻲ

این قصیده در 36 بیت به وسیله ی ادیب الممالک سروده شده است که در کتاب فارسی قطعه ای از آن آمده است.و اینک تمام ابیات از دیوان وی.(روحش شاد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ای خزیده در این سرای کهن

 

وی دمیده چو گل درون چمن

 

نکته ای گویمــت که گر شنوی

 

شاد مانی به جان و زنده به تن

 

آدمی را چو هفـــت مهــــر به دل

 

نبــــــود کم شمار از اهریمن

 

مــهر ناموس و زندگـــانی و دین

 

عزت و خاندان و مال و وطن

 

وان که بیهـــوده بگــــذراند عـمر

 

هست نــــادان و ابله و کودن

 

وان که ایمان به دین خویش نداشت

 

از بدیــــهای او مـــباش ایمن

 

وان کــــه قــــدر شــرف نداند باد

 

ذل و فقــــــــرش قبا و پیراهن

 

وان که اسراف پیشه کرد به مــــال

 

نشــــــود شمع خانه اش روشن

 

وان که حب وطن نداشــــت به دل

 

مرده زان خوبـــتر به مذهب من

 

ای وطــــن ای دلِ مــــــــــرا مأوا

 

ای وطـــــــن ای تنِ مرا مسکن

 

ای وطن ای تو نور و ما همه چشــم

 

ای وطن ای تو جان و ما همه تن

 

ای مرا فــکرت تــــــــو در خـــاطر

 

وی مرا منّـــــــــت تو بر گردن

 

ای تراب تــــــــو بهتر از کـــــــافور

 

ای نسیم تو خـــــــوشتر از لادن

 

ای فضـــــــای تـــــــــو به ز باد بهار

 

ای هــــوای تو به ز مشک ختن

 

ای تــف غیـــــــرت تــو خاره گداز

 

ای مــــــی همت تو مرد افکن

 

پشه با یاری تو پیـــــــــــل شـــــکار

 

روبه از نیــــــروی تو شیر اوژن

 

ای عیون کریمـــــه را منــــــــــــظر

 

ای عظام رمـــــــــــیمه را مدفن

 

ای غــزالان شوخ را گلــــــــگشت

 

ای درختـــــان سبز را گلــــشن

 

نار تـــــــــو خوبتر ز بــــرد و سلام

 

خار تو تـــــازه تر ز ورد و سمن

 

با تـــــــــو بر زهر جــــان ما مشتاق

 

بی تو با نور چـــــــشم ما دشمن

 

از تو گر رو کنم به دار ســــــــــرور

 

هست در دیده ام چــو نور حزن

 

از هوای تو مغزم آن شــــــــــــــنود

 

که رسول خدا ز بــــــــــاد یمن

 

ای به یاد تو در سرای سپنــــــــــــج

 

ای به نام تـــــــو در جهان کهن

 

تخت جمشــــــــــــــید و افسر دارا

 

تیغ شــــــــــاپور و رایت بهمن

 

ای به مهر تو با هــــــــــــــزار اسف

 

ای به راه تـــــــــو با هزار شجن

 

خسته در هر رهی دو صد بهــــــــرام

 

بسته در هر چهـــی دو صد بیژن

 

ای ز شاپور و اردشیـــــــــــر به پای

 

مانده آباد دشــت و باغ و چمن

 

ای زبهرام و یزد گرد به جـــــــــــای

 

مانده ویـــران دیار و ربع و دمن

 

ای پی نرگس تو غرقه به خـــــــــون

 

چشم اســـــــــفندیار رویین تن

 

ای سپرده هـــــــــــزار دستـــــــانت

 

خانه و آشیــــــان به زاغ و زغن

 

ای پس از صد هزار رود و ســــــرود

 

خـــواسته از سرای تو شـــــیون

 

از هــــــــــــــوای تو هر که برگردد

 

متوسل بود به جبت و وثــــــــن

 

وثنی بهترســــــت از آن که به صدق

 

نپرستــــــــــد تو را بسان شمن

 

ای برادر بتـــــــــــــــاب از آتش ما

 

آن دلی را کــه سخت تر ز آهن

 

گریه کن بر وطن کــــــه گریه ی تو

 

چشم دل را همــــی کند روشن

اصل سی و شش بیت قصیده

انعقاد = بستن

حقیقتا = به راستی

مشاهده = دیدن , نگاه کردن

شبکه ریلی = خوشه ی راه‌آهن

سنگ معدنی = سنگ کانی

پروسه = روند , فراگشت

عیادت = دید، بازدید

اجرت = دستمزد

مساوی = برابر

تساوی = برابری

طی کردن = پیمودن

طی = در 

اخیر = نزدیک

روزهای اخیر = روزهای نزدیک

طبخ = پخت ، پخت و پز

طباخ = آشپز 

انتها = پایان , سر انجام

انحراف = کژی 

انفجار = ترکیدن , پُکیدن

کنترل = بازبینی , بررسی

مجدد، مجددا = دوباره

مدرن = نوین

معبر = گذرگاه

معابر = گذرگاه‌ها

قدمت = دیرینگی

GPS = ناوبری , راهنشان , راهنما

مصنوعی = دست‌ساز، دست‌کند

کم و کیف = چند و چون

پتانسیل = توانایی , نیرو

رقیب = هماورد

اسپری = افشانه

اسانس = افشره

آتی = آینده

آتیه = آینده

عموم = همگان

عمومی = همگانی

ناظر = دیده‌بان , بازنگر

نظارت = دیده‌بانی 

شجاع = بی‌باک , دلیر

سارق = دزد

توالد و تناسل = زاد و زایش 

کشف = پدیداری , پیداشدن ، پیدا کردن

تعرفه = نرخ‌نامه , میزان

تجمیع = گرد آوری

موسسه = بنیاد، نهاد، سازمان، بنگاه

هک (رایانه) = دستبرد ، رخنه کردن

معقر = کاو ، همگرا ، فرو رفته ، گود

محدب = کوژ ، واگرا ، برآمده ، برجسته

مادی = گیتی مند ، هستی‌مند ،گیتایی 

فورمالیته = وانمودی ، پیش پا افتاده

گرانیت (سنگ) = خارا

قرائت = خواندن

تغییر = دگرگونی

جنب = کنار ، پهلو ، بَر

جمع = گردآوری

جلف = سبک‌سر

جمعه = آدینه

جنایت‌کار = تبه‌کار

جواب = پاسخ

سوال = پرسش

جوار = همسایگی ، کنار

مجاور = همسایه ، کنار ، نزدیک

جهاز = دستگاه ، ساز و برگ 

حاذق = چیره‌دست ، زبردست

حاشیه = کنار، گوشه

حافظ = نگهبان، پشتیبان / از بردارنده

حفظ = نگهداری ، پرستاری ، پاسداری

حفظ کردن = از بَر شدن

حاکم = فرمان‌روا ، فرماندار

حادثه = رخ‌داد، پیش‌آمد ، روی داد

حال = اکنون ، اینک

حامی = پشتیبان

حبیب = دوستدار 

حجر = سنگ

حداقل = کمینه / دست‌کم

حداکثر = بیشینه / دست‌بالا

حدیث = گفتار

حد = مرز، کرانه ، اندازه

حذر = پرهیز

حرارت = گرما

دما = گرمه

درجه حرات = پله گرمایی

حراست = نگهبانی ، پاسداری

حرام = ناشایست، ناروا

حرص = آز ، چشم داشت

حرف = سخن ، وات ، واج

کلمه = واژه

حروف = واج ها

حرفه = پیشه

حریر = ابریشم

رحلت = درگذشت

رحم = بخشش

رحمان = بخشاینده

ذره ذره = خرده خرده ، ریزه ریزه ، کم کم

ذبح = سربریدن

ذخیره = پس‌انداز ، اندوخته

ساحل = کرانه

ساقط = افتاده

ساعی = کوشا

سبب = دست‌آویز ، انگیزه

سجایا = خو ، منش ، سرشت

ستار = پوشاننده

سحر = بامداد، سپیده‌دم

سخاوت = بخشش

سرقت = دزدی

سرعت = شتاب، تندی

سریع = تند

سریع‌السیر = تندرو

سقوط = افتادن، پرت شدن

سعایت = بدگویی ، سخن چینی

سلام = درود

سلامت = تندرستی

سم = زهر

سمع = شنیدن

سوءظن = بدگمانی

فیلتر = پالاینده

✏️ پارسی بیاموزیم و به پارسی گفتگو کنیم 

 

 

با پیشگامی ماهنامه‎ی خواندنی درباره‎ی واژگان برابر فارسی، بسیار کسان، گروه‎ها و نهاد‎ها، از این کار پشتیبانی کرده و دست‎اندرکار آماده‎ی سازی دفتر، کتاب و دیدارگاه‎ها بر روی شبکه‎ی جهانی شدند. در این روز‎ها گروه‎‏ «فرزندان اهورایی ایران»، دفتری با نام «پارسی را پاس بداریم»، پخش کرده‎اند که کمابیش 1100 واژه‎ی برابر فارسی را در برمی‎گیرد. در زیر پاره‎ای از واژه‎های برابر از دفتر بالا، بازتاب داده می‏شوند.

 

1. تطهیر : پاک کردن

2. تفکر : اندیشیدن

3. تقابل : رویارویی

4. تقارب : نزدیکی

5. تکثیر : زیاد کردن

6. تمیز : بازشناختن

7. تنبلی : تن آسایی

8. تنظیم : سامان‎بخشی

9. تنفر : بیزاری

10. تهذیب : پیراستن

11. تهدید : ترساندن

12. ثابت : پا بر جا

13. ثقیل : سنگین

14. ثنا : ستایش

15. جاذبه : کشش

16. جبر : زور

17. جابر : زورگو

18. جرثومه : ریشه

19. جریمه : تاوان

20. جسارت : گستاخی

21. جلف : سبکسر

22. جنب : کنار

23. جور : ستم

24. جهاز : ساز و برگ , دستگاه

25. جهت : سو

26. حادثه : پیش‎آمد، رویداد

27. حاشیه : کنار، گوشه

28. خاطره : یاد بود

29. خالص : ناب , یک دست

30. خالی : تهی , پوک 

31. خائن : پیمان شکن

32. خیانت : پیمان‎شکنی

33. خراب : ویران , نابسامان

34. خسوف : ماه‎گرفتگی

35. خشوع : فروتنی

36. خصم : دشمن

37. خصومت : دشمنی

38. خفت : خواری

39. خلاصه : چکیده، کوتاه   

40. خیاط : دوزنده، درزی

41. حریف : هم‏آورد

42. حزم : دوراندیشی

43. حازم : دوراندیش

44. حقارت : پستی، فرومایگی

45. حقیر : فرومایه، پست

46. حق‎العمل : کار مزد

47. حلیم : بردبار

48. حقیقا : به درستی , به راستی 

49. حوصله: بردباری، شکیبایی

50. حین : هنگام

51. حیله : نیرنگ , فریب

52. حیران : سرگشته

53. تذکر : گوشزد , یاد آوری   

54. حادثه : پیش آمد , روی داد

55. اصلاح : بهبود، بهسازی , ویرایش

56. ریموت کنترل : مهار از راه دور

57. NGO : سازمان‎های مردم نهاد (سمن)

58. نقطه‎ی عطف : چرخشگاه      

59. سلسله مراتب : پایگان , روند کار

60. مراتب : پایه‎ها 

61. معکوس

: وارونه

62. لعنتی : گجسته , بد سرشتی , بد شگونی 

63. وسواس : سودا زدگی  

64. Context : بافتار 

65. تسلیت : دل‎آرامی

66. مرحوم، مرحومه : شادروان 

67. مسابقه : آزمون , هماوردی     

68. مجموعا، درمجموع : رویهم رفته

69. ردیف : رگ , رج

70. کارگو(هواپیمایی) : بار

71. استارت خورد : آغاز به کار کرد، آغاز شد 

72 . قطار : پیمایش گر

 

اگر احساس میکنید مطالب مفید واقع شدن مطالب را منتشر کنید تا دیگران نیز بهره مند شوند

سیمین بهبهانی :

يا رب مرا ياري بده ، تا سخت آزارش کنم
هجرش دهم ، زجرش دهم ، خوارش کنم ، زارش کنم
از بوسه هاي آتشين ، وز خنده هاي دلنشين
صد شعله در جانش زنم ، صد فتنه در کارش کنم
در پيش چشمش ساغري ، گيرم ز دست دلبري
از رشک آزارش دهم ، وز غصه بيمارش کنم
بندي به پايش افکنم ، گويم خداوندش منم
چون بنده در سوداي زر ، کالاي بازارش کنم
گويد ميفزا قهر خود ، گويم بخواهم مهر خود
گويد که کمتر کن جفا ، گويم که بسيارش کنم
هر شامگه در خانه اي ، چابکتر از پروانه اي
رقصم بر بيگانه اي ، وز خويش بيزارش کنم
چون بينم آن شيداي من ، فارغ شد از احوال من
منزل کنم در کوي او ، باشد که ديدارش کنم


*************************************
جواب ابراهيم صهبا به سيمين بهبهاني :



يارت شوم ، يارت شوم ، هر چند آزارم کني
نازت کشم ، نازت کشم ، گر در جهان خوارم کني
بر من پسندي گر منم ، دل را نسازم غرق غم
باشد شفا بخش دلم ، کز عشق بيمارم کني
گر رانيم از کوي خود ، ور باز خواني سوي خود
با قهر و مهرت خوشدلم کز عشق بيمارم کني
من طاير پر بسته ام ، در کنج غم بنشسته ام
من گر قفس بشکسته ام ، تا خود گرفتارم کني
من عاشق دلداده ام ، بهر بلا آماده ام
يار من دلداده شو ، تا با بلا يارم کني
ما را چو کردي امتحان ، ناچار گردي مهربان
رحم آخر اي آرام جان ، بر اين دل زارم کني
گر حال دشنامم دهي ، روز دگر جانم دهي
کامم دهي ، کامم دهي ، الطاف بسيارم کني

*************************************


جواب سيمين بهبهاني به ابراهيم صهبا :



گفتي شفا بخشم تو را ، وز عشق بيمارت کنم
يعني به خود دشمن شوم ، با خويشتن يارت کنم؟
گفتي که دلدارت شوم ، شمع شب تارت شوم
خوابي مبارک ديده اي ، ترسم که بيدارت کنم

*************************************

جواب ابراهيم صهبا به سيمين بهبهاني:



ديگر اگر عريان شوي ، چون شاخه اي لرزان شوي
در اشکها غلتان شوي ، ديگر نمي خواهم تو را
گر باز هم يارم شوي ، شمع شب تارم شوي
شادان ز ديدارم شوي ، ديگر نمي خواهم تو را
گر محرم رازم شوي ، بشکسته چون سازم شوي
تنها گل نازم شوي ، ديگر نمي خواهم تو را
گر باز گردي از خطا ، دنبالم آيي هر کجا
اي سنگدل ، اي بي وفا ، ديگر نمي خواهم تو را
*************************************

جواب رند تبريزي به سيمين بهبهاني و ابراهيم صهبا :

صهباي من زيباي من ، سيمين تو را دلدار نيست
وز شعر او غمگين مشو ، کو در جهان بيدار نيست
گر عاشق و دلداده اي ، فارغ شو از عشقي چنين
کان يار شهر آشوب تو ، در عالم هشيار نيست
صهباي من غمگين مشو ، عشق از سر خود وارهان
کاندر سراي بي کسان ، سيمين تو را غمخوار نيست
سيمين تو را گويم سخن ، کاتش به دلها مي زني
دل را شکستن راحت و زيبنده ي اشعار نيست
با عشوه گرداني سخن ، هم فتنه در عالم کني
بي پرده مي گويم تو را ، اين خود مگر آزار نيست؟
دشمن به جان خود شدي ، کز عشق او لرزان شدي
زيرا که عشقي اينچنين ، سوداي هر بازار نيست
صهبا بيا ميخانه ام ، گر راند از کوي وصال
چون رند تبريزي دلش ، بيگانه ي خمار نيست

*************************************

وجواب خانم مریم اکبری به سیمین بهبهانی
یارب مرا یاری بده تا یکدل و یارش شوم

هجر و فراق او را بده تا من وفادارش شوم

گر جمله ی این مردمان او را برانند از جهان

خروارها نازش بده تا من خریدارش شوم

گر که رخ خود را زمن پوشاند آن دلدار من

او را جمال گل بده باشد که من خارش شوم

(از خنده های دلنشین وز بوسه های اتشین)

بی تاب ومحرومم بساز تا من گرفتارش شوم

هر چه بگوید آن کنم هر چه بخواهد آن شوم

ور خود نبازد دل به من عاشق زارش شوم

با غیر نوشد جام می اغیار گیرد دست وی

راند مرا از پیش خود من غرق افکارش شوم

با آن دو چشم وابروان که هستند چون تیر وکمان

تیری زند بر قلب من تا زار وبیمارش شوم

هر چند آزارم کند با دست خود خاکم کند

روزی نیاید کز دلم راضی به آزارش شوم

باشد که آن دلدار من روزی بگردد یارمن

گوید که دلدارم بشو ان وقت من یارش شوم

از غیر پوشد روی خویش من را بخواند سوی خویش

گوید که دلدارت منم من نیز دلدارش شوم

مستانه آید سوی من بوسه زند بر روی من

سازد مرا عاشقترم سرمست کردارش شوم

دل را بسازم رام او بر لب برانم نام او

خورشید تابانم شود ماه شب تارش شوم

با من وفاداری کند از دل نگهداری کند

نازد به عشق چون منی شرمنده کارش شوم

منزل کند در کوی من شانه کشد گیسوی من

گوید بر من حرف دل محرم بر اسرارش شوم

با ناز بیمارم کند با بوسه تیمارم کند

از عشق تبدارم شود من هم پرستارش شوم

یارب مرا یاری بده مونس وغمخواری بده

تا باشد او امید من من نیز عیارش شوم

ژیلینسکای ویتاتو

 (Vitatoe Gilinsky)

ژیلینسکای نویسنده روس  در سال ۱۹۳۲ میلادی به دنیا آمد. او در ویلینوس پایتخت لیتوانی زندگی کرده ‌است. ویتاتو داراي تاليفات بسياريست که نه تنها در میان مردم لیتوانی بلکه در روسیه و کشورهای دیگر علاقه‌مندان زیادی پیدا کرده‌ است. حشرات کوچک، کرم‌ها و پروانه‌ها قهرمانان بسیاری از داستان‌های وی هستند. ژیلینسکای شعر هم سروده ‌است و داستان‌های فکاهی، رمان و نمایش‌نامه نیز دارد. ليتوانيايی ها مردمي باستاني هستند و آوازها و افسانه ها و قصه هاي قديمي بسيار دارند. محققان ليتوانيايي بيش از سيصد هزار ترانه بومي سرزمين خود را ثبت كرده اند. امروزه بچه های ليتوانی نه تنها قصه های باستاني، بلكه قصه هايي را كه خانم ژيلينسكای برايشان نوشته است را می خوانند و با پديده هايی روبرو می شوند كه هرگز در قصه های قديمی نيامد ه اند. پديده هايی مثل تلويزيون و آدم آهنی و شاپرك.

"آدم آهنی و شاپرک" یکی از قصه‌های زیبای ژیلینسکای است که ۱۴ سال در کتاب سوم راهنمایی مقطع تحصيلي ايران به عنوان یک درس دو قسمتی وجود دارد و اکنون نیز علی رغم جدیدالتألیف شدن کتاب‌های فارسی دوره راهنمایی که به طور کل تغییر در ساختار و محتوای کتاب رخ داده ‌است باز هم این قصه حضور دارد. داستان "آدم آهنی و شاپرک" برگرفته از کتاب "ملخ شجاع" است که مجموعه چهار داستان به نام‌های "ملخ شجاع"، "دانه برفی که آب نشد"، "کرم کنجکاو" و "آدم آهنی و شاپرک" مي باشد.

خانم ژيلينسكاي عقيده دارد كه : "پنهان كردن مسائلي مثل غصه و درد و مرگ از كودكان درست نيست زيرا كودكان هم بايد با جنبه هاي گوناگون زندگي آشنا شوند و به موجودات اطرافشان كه حق زندگي كردن و شاد بودن دارند ، توجه كنند." در اينجا به نكاتی درباره ی داستان "آدم آهنی و شاپرك" جهت آشنايی بيشتر با قلم اين نويسنده روس اشاره مي شود:

داستان "آدم آهنی و شاپرك" متنی جذاب و خواندني و مرتبط با عصر ارتباطات و انفورماتيك و دانش و فناوری روز است. آدم آهني نماد انسانی سنگ دل و متحجر است و قالبی بودنش نتيجه ي تقليد كوركورانه و بدون استدلال و بينش اوست. اين نوع تقليد آدمی را هم چون روبوت، خشك و ناآگاه بار می آورد و او را از خدمت و ياری رسانی به آدميان سزاوار كمك، حتّی اگر خودش هم خواهان دوستی و یاری باشد، محروم می سازد. از آن سو شاپرك مظهر و مصداق انسانی پر مهر و محبت است كه قربانی ناآگاهي انسان هايي روبوت صفت می‌شود. طراحان و مخترعان و برنامه ريزان روبوت نيز سمبل استثمارگران و استعمارگرانی هستند كه براي ملت های تحت ستم برنامه مي ريزند و آنان را مطيع بی قيد و شرط خود می سازند. ملت های تحقير شده، به سان روبوت های مضحك و بی اختيار، به اجرای بر نامه های استعمارگران می پردازند .

در داستان مورد نظر شخصیت های اصلی آدم آهنی و شاپرک هستند، آدم آهنی احساس ندارد تنها همان چیزهایی را می گوید که از قبل برای او برنامه ریزی شده است. در همین داستان شاپرک، مهربان و با عاطفه، آدم آهنی را تروم عزیز خطاب می کند، او را دوست دارد و نوازش می کند. این گونه داستان ها را "داستان های نمادین یا سمبولیک"می گویند .آدم آهنی نماد انسان های بی احساس و شاپرک نماد انسان های با عاطفه و مهربان است.

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;}

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}

 

موضوعات انشایی متنوع برای طول سال

 

- من در دهه ی مبارک فجر در آموزشگاه خود دیدم که ..........

- من در مراسم راهپیمایی ....... شرکت کردم ودیدم که .............

- اگر من با این سن کنونی در دوان انقلاب بودم می توانستم .......

- پسر جوان با سرعت از خیابان گذشت ودر حالی که ماموران شاه او را تعقیب می کردند زیرا ..............

- دیروز ساعت آخر کلاس بود ومن خسته وناتوان شده بودم ودر ذهنم این فکر می گذشت که ............

- سه تا دوست بودند که همیشه در کنار هم وهمراه هم بودند تا اینکه یکی از آنها تصمیم گرفت دوستان خود را امتحان کند به همین علت نقشه ای کشید به این صورت که ..............

- شکارچی وسایل خود را جمع کرد وپا به جنگل گذاشت ،در جستجوی شکار بود که ناگهان .......

- ماهی کوچولو دیگرطاقت زندگی کردن در جوی آب را نداشت به همین علت تصمیم گرفت که به طرف دریا برود ولی .............

- دو درخت درکنارهم بودند یکی سبزوپرمیوه ویکی زردوخشک وبی حاصل ،که در خت خشک علت بی محصول بودنش را این گونه تعریف میکردکه .....

- پیرزن هر لحظه در حیاط را باز می کرد وبه خیابان سرک می کشید واما خبری از پسرش نبود با خود فکر می کرد که شاید ...........

- در روز راهپیمایی سیزده آبان شما در پارکی با جهانگردی رو به رو می شوید واو از شما سوال می پرسد که چرا شما در راهپیمایی شرکت می کنید وشما پاسخ می دهید که .........

- در باغ قدم می زدم که ناگهان در چند قدمی خود پرنده ای  زخمی را دیدم که  .........

- راهی برای زندگی خود انتخاب کرده ام ومی خواهم در آن موفق باشم به این صورت که ..........

- ای کاش می توانستم .............

- اگر من یک رییس جمهور بودم ...........

- بعضی وقت ها بعد از نماز دوست دارم با خدا سخن بگوییم وبه او بگویم که ..........

- باشنیدن صدای اذان احساس میکنم که کسی دعوت نامه ی مهمانی با شکوهی را با صدای بلند برایم می خواند و من .......

- با احساس ترین نماز جماعتی که خواندم .........

- وقتی بهار فرا می رسد دلم می خواهد به خالق طبیعت بگویم که .........

- اگر توفیق زیارت امام زمان (عج)را پیدا کنم وبا ایشان درد دل نمایم به او خواهم گفت که ...........

- از زبان قایقی که در طول یک هفته برای آن اتفاقی افتاده انشایی بنویسید.

- از زبان یک قطعه اسکناس انشایی بنویسید.

- از زبان یک کفش کهنه

- از زبان سیگار

- از زبان کتاب یا دفتر

- از زبان تخته ی کلاس

- از زبان یک تک درخت در بیابان

- از زبان یک قطره باران

- از زبان یک قالی

- سرگذشت یک دانه تا درخت شدنش را به صورت داستان بازنویسی کنید.

- احساس خود رادیدن یک صحنه ی آتش سوزی بنویسید.

- باتماشای غروب آفتاب چه احساسی در شما به وجود خواهد آمد.

- درخیابان قدم می زنید ونم نم باران شروع به باریدن می کند در این صورت شما احساس می کنید که ...........

- توصیف یک کلبه در دل جنگل

- توصیف یک باغ میوه

- توصیف یک آسمان صاف وپرستاره

- توصیف فصلی را که دوست دارید.

- توصیف زنگ انشای خود

- نامه ای به خدا

- نامه ای به امام زمان

- نامه ی محبت آمیز به یک دانش آموز فلسطینی

- نامه ای به شهدا یا جانبازان هشت سال جنگ تحمیلی

- نامه ای سرگشاده که موضوع آن آگاهی جوانان از تهاجم فرهنگی باشد را بنویسید.

- اگرموجودی فضایی به زمین بیاید شما برای او زمین را چگونه توصیف می کنید.

- اگر بر سر راه شما کتاب یا اسکناسی افتاده باشد کدام یک را بر می دارید. چرا؟؟؟؟

- تا حالا فکر کرده اید که اگر در یک قرعه کشی جایزه یکصد میلیونی برنده شوی با پول آن چه کارمی کنید؟

- اگر مداد رنگی به شما بدهند واز شما بخواهند زندگی خود را نقاشی کنید چه رنگی برای آن می کشیدید و چرا؟؟؟؟؟؟؟؟؟

- خلاصه ی یک داستان آموزنده را که خواندید یا شنیدید را برای ما بازنویسی کنید.

- خلاصه یک داستان از کتاب شاهنامه فردوسی را بنویسید.

- خاطراتی به یاد ماندنی از دوران درس ومدرسه خود را بنویسید.

- رمز رسیدن به هدف چیست؟

- قهرمانی چیست وقهرمان واقعی کیست؟

- می گویند شکست مقدمه ی پیروز ی است چگونه؟

- خاطرات خود را از رفتن به یک سفر زیارتی بازگو کنید.

- از رفتن به گردش علمی چه خاطره ای در ذهن دارید.

- گزارشی از از آزماشگاه یا کارگاه مدرسه خود بنویسید.

- گزارشی از بازدید خود از یک نمایشگاه کتاب

- هرکه عیب دگران پیش توآورد شمرد                  بی گمان عیب تو پیش دگران خواهد برد.

- عیب کسان منگر واحسان خویش                       دیده فرو بر به گریبان خویش

- از مکافات عمل غافل مشو                             گندم از گندم بروید جو ز جو

- هزار کوه گرت صد ره شوند برو                    هزار ره گرت از پا درافکنند بایست

- هنرجوی تا کامیابی وناز                               که جویندگی را یابندگی است

- دوست آن باشد که گیرد دست دوست                 در پریشان حالی ودرماندگی

- نام نیکو گر بماند زآدمی                               به کزو ماند سرای زرنگار

- صورت زیبای ظاهر هیچ نیست                     ای برادر سیرت زبیا بیار

- نباشد همی نیک وبد پایدار                           همان به که نیکی بود یادگار

- کتاب است آیینه ی روزگار                          که بینی در آن رازها آشکار

- مردی نبود فتاده را پای زدن                        گردست فتاده ای بگیری مردی

- درنومیدی بسی امید است                           پایان شب سیه سپید است

- نابرده رنج گنج میسر نمی شود                    مزد آن گرفت جان برادر کار کرد

- گرصبر کنی زغوره حلوا سازی

 

وبسیار موضوعات متنوع وزیبای دیگر ..........

لازم به یادآوری است که موضوع انشا به شرایط وموقعیت تدریس بستگی دارد وزاییده اندیشه وباور مدرس وروحیه وحس وحال کلاس

در پایان از شما خواهشمندم که در صورت داشتن یک تجربه موفق در زنگ انشا ما را بی نصیب نگذارید.

مرد ثروتمند بدون فرزندی بود که به پایان زندگی‌اش رسیده بود،
کاغذ و قلمی برداشت تا وصیتنامه خود را بنویسد:
(تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم نه برای برادر زاده‌ام هرگز
به خیاط هیچ برای فقیران . . .)
اما اجل به او فرصت نداد تا نوشته اش را کامل کند و آنرا نقطه گذاری کند.
پس تکلیف آن همه ثروت چه می‌شد؟؟؟
برادر زاده او تصمیم گرفت..آن را اینگونه تغییر دهد:
«تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم؟ نه! برای برادر زاده‌ام. هرگز به خیاط.
هیچ برای فقیران.»

خواهر او که موافق نبود آن را اینگونه نقطه‌گذاری کرد :
«تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم. نه برای برادر زاده‌ام. هرگز به خیاط.
هیچ برای فقیران.»
خیاط مخصوصش هم یک کپی از وصیت نامه را پیدا کرد وآن را به روش
خودش نقطه‌گذاری کرد:
«تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم؟ نه. برای برادرزاده‌ام؟ هرگز. به خیاط.
هیچ برای فقیران.»

پس از شنیدن این ماجرا فقیران شهر جمع شدند تا نظر خود را اعلام کنند:
«تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم؟ نه. برای برادر زاده‌ام؟ هرگز. به خیاط؟
هیچ. برای فقیران.»

نکته اخلاقی:
به واقع زندگی نیز این چنین است‌:
او نسخه‌ای از هستی و زندگی به ما می‌دهد که درآن هیچ نقطه و ویرگولی نیست
و ما باید به روش خودمان آن را نقطه‌گذاری کنیم.
اززمان تولد تا مرگ تمام نقطه گذاری ها دست ماست.

آن کس که بداند و بداند که بداند
اسب شرف از گنبد گردون بجهاند

آن کس که بداند و نداند که بداند
بیدار کنیدش که بسی خفته نماند

آن کس که نداند و بداند که نداند
لنگان خرک خویش به منزل برساند

آن کس که نداند و نداند که نداند
در جهل مرکب ابدالدهر بماند

ابن یمین

☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼

آنکس که بداند و بداند که بداند
باید برود غاز به کنجی بچراند

آنکس که بداند و نداند که بداند
بهتر برود خویش به گوری بتپاند

آنکس که نداند و بداند که نداند
با پارتی و پول خر خویش براند

آنکس که نداند و نداند که نداند
بر پست ریاست ابدالدهر بماند

محمدرضا عالی پیام - هالو

  

۱- كلمه های مركب:
شورایعالی - شورای عالی، دلداده - دل داده، چشمپوشی - چشم پوشی، سخندان - سخن دان، جستجو - جست و جو ، نگاهداشت - نگاه داشت، برونگرا برون گرا، زبانشناسی - زبان شناسی، تصنیفخوان - تصنیف خوان، دانشپژوه -  دانش پژوه، رواننویس - روان نویس، پنجپایه - پنج پایه، خرمنكوب - خرمن كوب، تكمحصولی - تك محصولی، غولاسا - غول آسا.
 □تركیب های عربی:
عنقریب - عن قریب، معهذا - مع هذا، انشاءالله - ان شاءالله، منجمله - من جمله، علیحده - علی حده، معذلك - مع ذلك □ «را» نشانه ی مفعول:
آنرا - آن را، كتابرا - كتاب را، كرا - كه را، ترا - تو را.
□ «ها» نشانه ی جمع :
كتابها - كتاب ها، آنها -  آن ها، قلمها - قلم ها، ایرانیها - ایرانی ها.
□ كه:
آنكه -  آن كه، چنانكه - چنان كه، همینكه - همین كه، اینستكه،  این است كه
□ «می» نشانه ی استمرار یا نشانه ی اخباری بودن فعل:
میبرد - می برد، میروم - می روم، میشنود- می شنود، میگذرد - می گذرد
□ تر و ترین:
آسانتر - آسان تر، مهربانتر - مهربان تر، كوچكتر - كوچك تر، بهتر - به تر
□ این و آن:
آنگاه -  آن گاه، آنسو - آن سو، اینگونه - این گونه، اینطور - این طور، ازینرو - از این رو، اینجانب - این جانب
□ هم:
همكلاس - هم كلاس، همشاگردی - هم شاگردی، همسال - هم سا، همبازی - هم بازی
توجه: چون «هم» در كلمه های چون همسر, همسایه, همشیره و ... با جزء دوم خود آمیختگی معنایی پیدا كرده است پیوسته نوشته می شود.
□ چه :
آنچه - آن چه، چقدر - چه قدر، چطور - چه طور، چكاره - چه كاره، چگونه - چه گونه
□ بی:
بیحال - بی حال، بیچون و چرا - بی چون و چرا، بیكس - بی كس، بیآزار - بی آزار، بیكار -  بی كار
□ ای :
ایخدا - ای خدا، ایكاش -  ای كاش
□ یك:
یكطرفه یك طرف، از یکسو – از یک سو
 □«ب» صفت ساز و قید ساز:
بنام - به نام، بویژه - به ویژه، براحتی - به راحتی، بسزا - به سزا
□ «ب» حرف اضافه:
بعكس - به عكس، لابلا -  لا به دلا، باو - به او، دربدر - در به در

۲- «ها» ی بیان حركت («ها» ی غیر ملفوظ)
 علاقمند - علاقه مند،  گلمند - گله مند، یونجزار - یونجه زار، بهرمند - بهره مند  
توجه ۱: كلماتی كه به «ـه» بیان حركت ختم می شوند, در صورتی كه با «ان» جمع بسته شوند یا «ی» مصدری بگیرند «ـه» را از دست می دهند و با «گان» جمع بسته می شوند و با «گی» حالت مصدری یا نسبت پیدا می كنند و پیوسته نوشته می شوند.
تشنه گی-  تشنگی، شركت كننده گان - شركت كنندگان، طلبه گی - طلبگی، طلایه گان - طلایگان، نخبه گان - نخبگان، دیده گان - دیدگان، شنوندگان - شنوندگان
توجه ۲: این قاعده شامل «ه» ملفوظ نمی شود. كلمه هایی كه به «هـ» ملفوظپایان می یابند, به جزء دوم خود می پیوندند:
مه وش – مهوش، ده گان - دهگان، مه شید - مهشید، به داشت - بهداشت، زه تاب - زهتاب، به تاب - بهتاب، كه تر - كهتر، شه پر - شهپر، ره بر - رهبر، كه ربا - كهربا، مه سا - مهسا، مهتاب - مهتاب
□ «ی» نكره یا وحدت پس از «ها» بیان حركت به «ای» بدل می شود:
دسته یی - دسته ای، خانه یی، خانه ای، آزاده یی ،آزاده ای ، روزنامه یی، روزنامه ای
۳- «ة»
 «ة» منقوط كه در پایان برخی كلمه های عربی وجود دارد, در فارسی به «ت» بدل می شود:
رحمة – رحمت، زكاة - زكات، نعمة - نعمت ، صلاة - صلات، نصرة - نصرت، حشمة - حشمت
توجه: «ة» در پایان برخی كلمه ها به همان شكل باقی می ماند: دایرةالمعارف, عاقبةالامر و...،  و گاه به صورت « ـه یا ه» نوشته می شود: علاقه, معاوضه, خیمه, معاینه, اشاره و......

۳- پساوندها
پساوندهای فارسی پیوسته نوشته می شوند: گل زار -  گلزار، تنگ نا -  تنگنا، نمك دان - نمكدان ، گرم سیر -  گرمسیر، سوگ وار - سوگوار.

۴- ضمیرهای ملكی ( ـــَ م, ــَ ت, ــَ ش, ــِ مان, ــٍ تان, ـــٍ شان)
 ضمایرهای ملکی پیوسته نوشته می شوند:
صدای مان - صدایمان، دست تان - دستتان، عموی ام - عمویم، صندلی مان - صندلیمان
توجه: این ضمیرها اگر پس از كلمه هایی درآیند كه به «ه» ی بیان حركت (= جامه), مصوت ُ (= تابلو), مصوت ی (=بارانی) پایان یابند, به صورت ام, ات, اش, امان, اتان, اشان, به كار می روند: جامه م -  جامه ا، تابلوت - تابلوات، بارانیش - بارانی اش

۵-  فعل های اسنادی (ام, ای, است, ایم, اید, اند)
این فعل ها در صورتی به كلمه های پیش از خود می چسبند كه این كلمه ها به صورت صامت ختم شده باشند:
خوشحال ام - خوشحالم، پاك اید - پاكید، خشنودایم - خوشنودیم
توجه: افعال ربطی پس از كلمه هایی كه به «ـه» بیان حركت و «ی» پایان می یابند, به صورت جدا نوشته می شوند:
فرزانهام - فرزانه ام، ایرانیاید -  ایرانی اید

۶- همزه
□ همزه ی پایان برخی كلمه های عربی در فارسی حذف می شود:
انشاء - انشا، املاء - املا، ابتداء - ابتدا و: انتها, صحرا, اعضا, رجا, شعرا, فضلا, بیضا و...
توجه۱:  این گونه كلمه ها هرگاه مضاف و موصوف واقع شوند, به جای كسره ی اضافه به آن ها «ی» می افزاییم:
ابتداء كار ابتدای كا، انشاء روان انشای روان،  و: اعضای بدن, شعرای نام دار, فضلای ایران, اقتضای حال, انتهای راه.

توجه۲:  این گونه كلمه ها هرگاه مضاف و موصوف واقع شوند, به جای كسره ی اضافه به آن ها «ی» اضافه می شود:
ابتدائی -  ابتدایی، شعرائی - شعرایی
توجه ۳: همزه ی برخی كلمه ها اصلی است و نباید حذف شود: جزء, رأس, سوء,
□ همزه معمولا در زبان فارسی برای آسانی تلفظ به «ی» بدل می شود:
شائق - شایق، زائد - زاید، دائره - دایره و : دایم, فواید, عجایب, دلایل, علایم, ملایك, معایب ...
توجه: برخی از همزه ها با شكل اصلی خود به كار می روند. مانند: قرائت, قائم, رئیس, جزئی, صائب و....
□ همزه ی كلمه های بیگانه روی كرسی «ئـ» نوشته می شود:
زئوس, پنگوئن, ژوئن, ژئوفیزیك, كاكائو, لائوس, ناپلئون, لئونارد, سوئد, رافائل, سوئز, كافئین, بمبئی, تیروئید، تئاتر, رئالیست و....
□ همزه ی ماقبل مفتوح «ــــَـــ» در وسط یا پایان كلمه روی كرسی «ا» نوشته می شود: رأس, مأخذ, تأثیر, ملجأ, تألیف, رأفت, یأس و...
□ همزه ی ماقبل مضموم «ــــُـ» روی كرسی «و» نوشته می شود:  مؤمن, رؤیا, مؤدب, فؤاد, رؤسا, مؤاخذ و......
□ همزه ی ماقبل مكسور «ــــٍــ» روی كرسی «یـ» نوشته می شود: تبرئه, سیئه, تخطئه, توطئه, بئر, لئام و...

۷-  نشانه ها (كسره ی اضافه, تنوین)
□ «ی» نشانه ی اضافه بر روی «ه» بیان حركت معمولا با «ء» بالای «ـه» نشان داده می شود كه به آن «ی» میانجی كوچك می گویند و چون ممكن است علامت با همزه اشتباه شود, می توان به جای آن از «ی» میانجی بزرگ استفاده كرد:
پارچه نخی - پارچه ی نخی، پوشه سبز - پوشه ی سبز، كاسه آش - كاسه ی آش، نامه دوستان - نامه ی دوستان
□ نشانه ی اضافه «كسره» در حكم یك حرف مستقل است و باید به دنبال موصوف و مضاف قرار گیرد. در این صورت, خواندن آسان تر خواهد شد:  كتابِ حسن, درسِ ادبیات, گلِ زیبا
□ تنوین ویژه ی كلمه های عربی است، بنابراین كاربرد آن با واژه های فارسی درست نیست: بخشاً, زباناً 

۸-  الف مقصوره
□ الف مقصوره در پایان كلمه ها به صورت «ا» در می آید: اعلی - اعلا، کسری -  كسرا, کبری - كبرا, تقوی - تقوا

 

برگرفته از گروه ادبیات استان خوزستان